Maalesef ülkemizde yapılan güvenli sürüşle ilgili bilinç artırma çalışmaları çok az işe yarıyor.
Oysa çok sayıda kazaya şahit oluyoruz.
Eğitimlerde kask ve güvenlik ekipmanı kullanılması konusunda eğitiliyoruz.
Arkadaşlarımız, yakınlarımız güvenlik ekipmanları ya da güvenli sürüşle ilgili sürekli bizi uyarıyor.
Peki neden davranışımız halen değişmiyor?
Bilincin artmamasının nedenini aşağıda anlatacağım ve konuya nasıl yaklaşmamız gerektiğiyle ilgili hem kullanıcılar için hem de bu işe gönül vermiş markalar için öneri sunacağım.
Öncelikle zihnimiz “haz” konularında eyleme geçer. Sonucu haz olan konularda beynimiz yap komutunu çalıştırır. Ceza konularında ise davranışımız eylemsizliktir.
Hastalık kapma
Para kaybetme
Kilo alma
Kaza yapma
Gibi geleceği belirsiz “sopalarla” insanları yola getiremeyiz.
Kaza yapma gelecekle ilgilidir ve gelecek belirsiz bir şeydir. Belki olacak belki de olmayacak gibi şeylerle insanları ikna edemeyiz.
Gelecekteki sopaları görmezden gelmek basittir, kendimizi kötü alışkanlıklarımıza rağmen yine de iyi olacağımıza inandırmak ise kolaydır.
Hemen verilen küçük bir ödülün, gelecekte karşılaşılabilecek zararlı bir sonuçtan daha etkili olmasının nedeni budur.
Tehdit mutlak olsa dahi beynin haz ve eylem arasındaki köprüyü kuran “yap” sinyalinin çalışma şekli nedeniyle hemen sağlanan güvenilir bir ödül gelecekteki belirsiz bir kötü sonuçtan daha etkilidir.
Bu nedenler;
Kask takmazsan ağır yaralanırsın
Hızlı gidersen kaza yaparsın
Gibi yaklaşımlar davranışımızı değiştirmez.
Aksine,
Kask takarsan ya da trafik kurallarına uyarsan sevdiklerinle daha fazla zaman geçirebilirsin...
Daha fazla görülecek gezilecek yere gidebilirsin...
Gibi olumlu yaklaşımlar ise davranışı değiştirmede daha etkilidir.
Tabi ki olumsuz sonuçlar göstermek ve caydırmaya çalışmak bir zihniyettir. Ve bu zihniyeti değiştirmek zordur. Çünkü kask takmayan birini gördüğümüzde ya da hızlı giden birini gördüğümüzde gözümüzün önüne olumsuz bir tablo belirir. Bu nedenler, olumlu değil olumsuz sonuçları görmek daha kolaydır.
Diğer bir konu da hakimiyetle ilgilidir. Olumsuzluklar insanların kendi davranışları üzerindeki hakimiyet duygularını azaltır, olumlular ise bunu artırır.
Sonuç olarak davranış değişikliği bekliyorsak,
Daha az kaza görüntüsü daha fazla motor keyfi görüntüsü görmeliyiz.
Daha fazla olumlu sonuçla telkin edilmeliyiz.
Ve olumsuzluklar üzerinden çalışan zihniyetimizin farkına varıp kendimizi değiştirmeliyiz.
Eren ÖZATA / Marka Danışmanı